TỪ ĐƯỜNG HỌ NGUYỄN NGỌC THÔN 8 - XÃ VŨ TRUNG - HUYỆN KIẾN XƯƠNG - TỈNH THÁI BÌNH

TỪ ĐƯỜNG HỌ NGUYỄN NGỌC
THÔN 8 - XÃ VŨ TRUNG - HUYỆN KIẾN XƯƠNG - TỈNH THÁI BÌNH
Từ đường họ Nguyễn Ngọc hiện nay thuộc thôn 8, xã Vũ Trung, huyện Kiến Xương, tỉnh Thái Bình.
Dòng họ Nguyễn Ngọc là một trong những dòng họ có mặt đầu tiên về Hương Vinh xưa, thôn 8 nay để khai cơ, kiến ấp lập làng. Theo gia phả hiện còn lưu giữ tại từ đường cho biết cụ thủy tổ của dòng họ quê gốc ở Thanh Hóa. Cụ sinh ra trong một gia đình nghèo túng, lớn lên  lại gặp phải chiến tranh loạn lạc, Bố mất, Cụ đưa mẹ về khu vực xã Thuận An (nay là thôn Thái Hạc, xã Việt Thuận, Huyện Vũ Thư) làm nghề chài lưới, sinh sống. Từ đó tới nay dòng họ đã trải qua 500 năm có 20 đời con cháu sinh sống ở địa phận thuộc 2 xã Vũ Trung và Vũ Quý, ngày càng phát triển.
Là một  dòng họ lớn, có nguồn gốc từ lâu đời, con cháu nối nghiệp nho gia lên ngay từ thời phong kiến trong họ đã có người làm quan to trong triều đình. Ngay từ buổi đầu sơ khai, cụ tổ của họ đã là người ưu tú, làm quan lớn trong triều đình được vua tin yêu, dòng họ có nhiều người nối nghiệp cụ làm quan như cụ Nguyễn Văn Tinh (giữ chức đô đốc nam quận), cụ Nguyễn Văn Huyên (giữ chức Thự vệ sự Hoành Quận công), Cụ Nguyễn Văn Linh (giữ chức tả đô đốc chiêu nghĩa hầu).
Trong hai cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và Đế quốc Mỹ, con cháu trong họ hăng hái lên đường tòng quân đánh giặc góp phần giải phóng đất nước, thống nhất nước nhà. Những năm tháng đó, từ đường  còn là nơi ghi dấu nhiều sự kiện lịch sử cách mạng kháng chiến của địa phương. Hiện nay dòng họ có khoảng 2.000 nhân khẩu với  hơn 1.000 xuất đinh, con cháu nhiều người học hành thành đạt, giữ nhiều cương vị chủ chốt trong một số ban ngành, đoàn thể.
Theo gia phả để lại cho biết thủy tổ họ  dòng họ Nguyễn Ngọc, Cụ có tên là Nguyễn Văn Ích quê ở Hương Bố Vệ, huyện Đông Sơn, trấn Thanh Hóa. Từ nhỏ đã thể hiện là người có chí, có tài. Do hoàn cảnh nghèo túng, lớn lên gặp phải thời loạn lạc, chiến tranh nên Cụ đã đưa mẹ về vùng Thuận An nay là thôn Thái Hạc, xã Việt Thuận sinh sống bằng nghề đánh bắt cá trên sông Ngai Đồng. Vào một ngày tháng chạp, sau khi đánh bắt được ít cá, Cụ đi đánh cá để mẹ ngồi trên gò yên ngựa tránh rét. Sau khi quay ra tìm mẹ thì thấy mẹ ngồi bó gối, mặt nhìn ra bờ sông và tắt thở từ lúc nào không biết. Ông vội chạy vào làng tìm người giúp đỡ, khi chạy ra chỗ mẹ thì thấy mối đã đùn đất trùm kín nên người mẹ rồi. Dân làng cho rằng trời đã an táng cho bà lên khuyên Cụ  cứ giữ nguyên thi thể bà mà đắp đất cho cao lên thành mộ, ông nghe lời, từ đó dân làng gọi đó là một thiên táng và thường xuyên có người thắp hương khói cho bà mẹ.
An táng Mẹ xong, Cụ quay về quê tìm thầy để học văn, luyện võ, sau đó tham gia vào quân đội triều đình. Do có sức khỏe hơn người lại cộng thêm sự mưu trí dũng cảm, Cụ được vua Lê và Thái sư Trịnh Quốc Công Trịnh Kiểm tin yêu, trọng dụng. Cụ đi đánh giặc ở đâu cũng được nhân dân che chở tin yêu, sau này được vua phong cho là kiệt tiết Tuyên lược công thần Thiếu Bảo Bình quận công. Về cuối đời Cụ lui về vùng Thuận An ở để hương khói cho mẹ. Con cháu theo nghiệp Cụ lớn lên đều giữ chức quan trong triều đình, Con trai cả của Cụ là Nguyễn Văn Tinh giữ chức Kiệt tiết Tuyên lực công thần hữu đô đốc, phủ đô đốc Nam quận thừa quận công, cháu nội Cụ lớn lên theo nghiệp cha ông rất trưởng thành và giữ chức Thự vệ sự Hoành quận công. Khi Cụ mất đi được vua ban sắc phong là tả đô đốc Tây quân đô đốc thiếu bảo bình quân Công Nguyên tướng công, từ thần Đức, Thùy cương nghị Phủ Quân, tước Phong Đoan túc dực Bảo Trung Hưng Tôn thần. Một số nơi xây đền thờ Cụ, nay ở xã Xuân Châu, huyện Xuân Trường, tỉnh Nam Định và thôn Thái Hạc, xã Việt Thuận,  huyện Vũ Thư, tỉnh Thái Bình có ngôi đền thờ Cụ là thành hoàng làng.
Hiện nay từ đường là nơi thờ cụ Cao Tổ Nguyễn Văn Linh, đời thứ 4, tức là cháu gọi thủy tổ Nguyễn Văn Ích là cụ. Cụ sinh vào khoảng năm 1595 tại xã Hạc Châu, huyện Vũ Tiên nay là xã Việt Thuận,  huyện Vũ Thư. Lớn lên Cụ sang khu vực làng Hương Vinh, sau này Cụ tham gia nghiệp binh, giữ nhiều chức vụ quan trọng, phò vua giúp nước lập được nhiều công lao lớn được nhà vua quý trọng. Khi Cụ mất, vua thương xót, ban sắc Thần vũ uy linh Đại vương Tả đô đốc Chiêu nghĩa hầu Nguyên Tướng Quân Dực Bảo Trung Hưng Linh Phủ đại vương thượng đẳng thần, Thụy là Thuần Hậu Trung Chính, duệ là Phủ quân, đồng thời ban đất cho con cháu làm nơi thờ tự cho Cụ.. Thi hài của Cụ được con cháu an táng tại khu đất cao, nay là khu vực nhà văn hóa thôn Thái hạt xã Việt Thuận.
Trong từ đường họ Nguyễn Ngọc thôn 8 có 3 gian gỗ lim cổ kính, kiến trúc tinh sảo là nơi thờ cúng Cụ.
          Hàng năm vào dịp giô cụ tổ chiêu nghĩa hầu Nguyễn Văn Linh, ngày 15 tháng giêng các con cháu trong dòng họ dù ở xa hay gần cũng đều thu xếp thời gian về tới tổ tại từ đường.
Với lịch sử và truyền thống lâu đời của dòng họ Nguyễn Ngọc, Từ đường đã được Ủy ban nhân dân tỉnh Thái Bình xếp hạng di tích cấp tỉnh, theo quyết định số 2647/QĐ-UBND, ngày 10 tháng 10 năm 2017.
Thực hiện kế hoạch, dòng họ Nguyễn Ngọc sẽ tổ chức đón dước Bằng xếp hạng di tích lịch sử vào ngày giỗ cụ Nguyễn Văn Linh, 15 tháng giêng năm Mậu Tuất ( thứ 6 ngày  02  tháng 3 năm 2018). 
                                                                            Lãnh đạo UBND xã Vũ Trung đón nhận Bằng di tích lịch sử cấp tỉnh.
                                                                   Lãnh Đạo UBND xã cùng đại diện dòng Họ Nguyễn Ngọc chụp ảnh lưu niệm.
Ban trị sự dòng họ trân trọng kính mời các con các cháu gần xa, trong tỉnh, trong nước, nước ngoài về dự lễ đón bằng di tích lịch sử Từ đường họ Nguyễn Ngọc cũng là để tri ân, tỏ lòng thành kính với công lao của các bậc tiền nhân và cũng là để thể hiện đạo lý uống nước nhớ nguồn của dòng họ và của dân tộc./.